Aciktan Satis (Short Sale) Nedir

24 Mayıs 2010 Pazartesi
AÇIKTAN SATIŞ (Short sale)

"Aliv­re satış", "kısa satış" gibi deyimlerle de ifade olunur. Bir mal, döviz veya menkul değerin ilerde fiyatınm dü­şeceğini tahmin eden kimsenin, bu fiyat düşüşünden yararlanmak için, söz konusu ekonomik varlıkları bu-güıiden yüksek fiyatla satması ve teslimini ilerde yapmasma dayanan bir işlem şeklidir. Satıcı bu varlık­ları bugünden yaptığı satış sözleş­mesi ile satarken henüz bunlara sa­hip bulunmamaktadır. Yani henüz sahibi bulunmadığı şeyleri satmak­tadır. Öyle ummaktadır ki yarın fi­yatlar düşecek ve o da bu düşük fi­yattan sattığı şeyi satın alarak alıcı­sına devredecektir. Dolayısıyla satış sözleşmesindeki yüksek fiyatla satın aldığı düşük fiyat arasındaki fark satıcının kârını oluşturacaktır. Bu­nunla birlikte, burada açıklanan davranışlar bir spekülasyon niteli­ğindedir. Çünkü, eğer açıktan satış yapan kişi tahminlerinde yanılırsa, yani sattığı mal, döviz veya menkul değerin gelecekte fiyatı yükselirse bundan bir zarara uğrar. Oysa bir tüccar güvenceli hareket etmek zo­rundadır. Açıktan satışlarda ne şe­kilde güvence sağlanabilir?

Bunun yolu satış işlemine ters yönde ikin­ci bir işlem yapmaktır. Yani, bir ma­lı gelecekte teslim kaydıyla satan tüccar aynı anda, aynı miktar malı yine gelecekte teslim kaydıyla satın alır. Dolayısıyla eğer gelecekte fiyat­lar düşecek olursa sattığı maldan uğrayacağı kaybı, satın aldığı mal­dan sağlayacağı aynı miktar kazanç­la dengelemiş olur. Kuşkusuz bu iş­lemleri yaparken aldığı komisyon ise onun normal kazancını oluştur­maktadır. Burada açıklandığı gibi, mal ve döviz konusundaki açıktan satış işlemlerinde satılan malların teslimi gelecekte belirli bir tarihte yapılır. Bu konuda menkul değerler­de bir farklılık vardır. Açıktan satı­lan bir menkul değerin alıcısına tesjim edilmesi gerekir. Dolayısıyla satıcı, sattığı hisse senedine sahip bulunmasa da bunu ödünç alıp alıcı­ya devretmek zorundadır.